Thu phí đường bộ xe máy qua xã phường: Dễ nảy sinh tiêu cực?

Chỉ còn một tuần nữa việc thu phí đường bộ xe máy sẽ được TP Hà Nội triển khai. Tuy nhiên đến thời điểm này một số xã, phường vẫn lúng túng với xe không chính chủ. Trong khi TPHCM đã quyết định lui hoãn nộp phí đường bộ.

Hơn 4,5 triệu xe máy tại Hà Nội sẽ phải đóng phí đường bộ. Ảnh: Ngọc Châu.

TP Hồ Chí Minh: Thu phí phải lượng sức dân

Hay tin trong năm 2013, TPHCM chưa tăng viện phí và chưa triển khai thu phí sử dụng đường bộ đối với mô tô, xe máy. Nhiều cử tri, nhất là các hộ nghèo, buôn gánh bán bưng như trút bỏ được gánh nặng.

Ông Trần Văn Bảy, chạy xe ôm tại ngã tư MK (quận 9) hồ hởi: “Cả tháng nay vợ chồng tui rất lo. Buôn bán ế ẩm, chạy xe bữa có bữa không, đủ ăn và lo cho mấy đứa nhỏ đi học là đã may mắn lắm rồi. Theo ông Bảy, may mà chính quyền hiểu được lòng dân, hoãn nộp phí đường bộ, không tăng viện phí, chỉ tăng học phí, nên dân nghèo còn xoay xở được.

Đối với phí sử dụng đường bộ, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân đã yêu cầu các sở, ban, ngành chức năng lập danh mục tất cả khoản phí, thuế đối với từng loại mô tô, ô tô mà người dân phải chi trả khi mua và sử dụng; xem xét, đánh giá tác động xã hội và tâm lý người dân vì hầu hết cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, học sinh, sinh viên sử dụng xe hai bánh làm phương tiện đi lại hằng ngày.

Ngoài ra, UBND TPHCM yêu cầu nghiên cứu thêm kinh nghiệm của 14 tỉnh, thành phố đã triển khai thu phí sử dụng đường bộ, để đề xuất phương án thu phù hợp, trình UBND TPHCM xem xét trong quý IV năm 2013. Như vậy, theo kế hoạch, sớm nhất phải đến năm 2014 TPHCM mới bắt đầu thu phí xe môtô, xe gắn máy.

Theo tính toán của Sở Giao thông Vận tải, nếu thu được 60% trong tổng số 5,4 triệu xe máy đã đăng ký thì mỗi năm TPHCM sẽ thu được gần 374 tỷ đồng.

Hà Nội, trích phí 10% - có đủ nuôi bộ máy thu?

Với nội dung “trang trải cho chi phí tổ chức”, trong phương án thực hiện thu phí đường bộ xe máy từ 21/7 tới, UBND TP Hà Nội quy định: UBND xã phường, thị trấn là cơ quan thu phí đối với xe máy mô tô, hộ gia đình và cá nhân trên địa bàn TP; đối với các phường, thị trấn được để lại 10% phí sử dụng đường bộ thu được; đối với các xã được để lại 20% số phí sử dụng đường bộ thu được.

“Số tiền còn lại cơ quan thu phí phải nộp (hàng tuần) vào tài khoản của Quỹ bảo trì đường bộ địa phương mở tại Kho bạc Nhà nước”, UBND TP Hà Nội quy định.

Theo tìm hiểu của PV, với hơn 4,5 triệu xe máy hiện có và với mức thu được đưa ra mỗi năm UBND TP Hà Nội sẽ thu được hàng trăm tỷ đồng. Với việc trích lại từ 10 đến 20% cho xã, phường mỗi năm cấp phường xã của Hà Nội sẽ giữ lại một số tiền không nhỏ.

Ví như tại phường Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, theo số liệu thống kê, hiện phường có 3.290 xe máy (số xe có dung tích xi lanh dưới 100cm3 ước tính chỉ 1/6), tính trung bình mỗi năm phường thu được hơn 466.000.000 đồng.

Tuy nhiên để thu được con số này, phường phải thành lập một ban thu phí khoảng 33 cán bộ (30 tổ trưởng dân phố, 3 cán bộ hành chính), với chế độ hiện hành nếu chỉ tính 4 tháng thực hiện số tiền phải chi cho hoạt động này hơn 52 triệu đồng, chiếm gần 11,3% tổng doanh thu. Nếu tính cả năm con số này không hề nhỏ, số tiền 10% được trích lại có thể sẽ không đủ.

Xe không chính chủ vẫn mù phương án

Lý giải mức thu và trích lại phần trăm trên, ông Nguyễn Xuân Tân, PGĐ Sở GTVT Hà Nội - cho biết, đây là phương án đã được Chính phủ và Bộ Tài chính quy định tại các Nghị định, Thông tư; từ việc lập các tổ công tác đến trích lại phần trăm, Hà Nội không vượt quá các quy định này.

Hơn nữa việc trích phần trăm từ 10 đến 20% là căn cứ vào đặc thù Hà Nội là Thủ đô cả nước, là trung tâm kinh tế hàng đầu Quốc gia. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật của TP luôn được duy tu, đầu tư xây dựng hiện đại.

Về việc thực hiện phương án thu phí trên, nhiều xã phường trên địa bàn Hà Nội, hiện mới thống kê và có thể thực hiện thu với xe máy chính chủ. Xe không chính chủ hiện nay vẫn bỏ ngỏ.

Ông Nguyễn Văn Thành, Chủ tịch UBND phường Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm cho rằng, hiện số lượng xe không chính chủ trên địa bàn phường khá nhiều, nếu một gia đình có 3 xe máy thì có đến 2 xe không chính chủ. “Căn cứ vào đâu để thu phí loại xe này. Cơ sở nào để tổ trưởng dân phố đấu tranh với người ta”, ông Thành đặt câu hỏi.

Huy Thịnh - Trọng Đảng (Tiền phong)